Dünyanın en büyük otomotiv şirketlerinden Ford’un kurucusu Henry Ford’u başka girişimcilerden ayıran birçok özellik var aslında. Seri üretimin babası, çalışanların dostu, beni en çok etkileyen ise iş hayatına olan bakışı. Gelin evvel Henry Ford’un kısa bir ömür hikayesine bakalım.
Akabinde yarattığı birincilere ve kelamlara. İrlanda kökenli bir çiftçinin 6 çocuğunun en büyüğü olarak 1863 yılında global otomotiv sanayisinin başşehri olan Detroit’te doğan tam ismiyle Henry Martin Ford’un, sanayi ile tanışması kendi kurduğu bir mekanik atölyede başladı. 15’inde kendi emeğiyle birinci buharlı makinesini yapan Ford, 16 yaşında bir şirketin atölyesinde çıraklığa başladı.
Evvel dünyaca ünlü Westinghouse Company’de akaryakıt motorları üzerine çalışan Ford, bir müddet kereste işine el attı. Akabinde tekrar çocukluk hayali olan otomotive döndü. Evvel Ransom Eli Olds’a ilişkin Oldsmobile isimli araba firmasında 1902’de kolay biçimde geliştirdiği yürüyen bant tekniğini mükemmelleştirdi. Bu Fordizm’in de temeli oldu. Bir müddet Thomas Edison ile birlikte çalışan Ford, 26 yaşında 11 yatırımcıyla birlikte Detroit Automobile Company isimli şirketi kurdu. 1902 yılında hayatında karşılaşacağı birinci mağlubiyetle tanıştı; iflas etti.
MESAİYİ İNDİRDİ MAAŞI 2 KAT ARTIRDI
Akabinde Ford Motor Company’yi devreye aldı, birinci sefer yurtdışına araba ihraç etti. 1913 yılı Ford için bir dönüm noktasıydı. Model T ile birlikte gençlik periyodundaki hayali gerçeğe dönüştü ve bant sistemiyle üretime başladı. “Model T” 1908-1927 yılları ortasında üretilerek 15 milyon adet satıldı. Ford şirketi kuruluşundan bugüne kadar hiç kimseden borç almadığı üzere tahvil, bono satışları da yapmamıştı.
1926 yılında milyar dolar düzeyini görerek dünyanın en büyüğü haline gelen Ford’u tarihe geçiren yalnızca bant sistemi ve milyar dolarlık şirketi yönetmek değil, çalışanlarına olan ilgisiydi. “Bir ortaya gelmek bir başlangıç, beraberliği sürdürmek bir ilerlemedir. Bir arada çalışmaksa gerçek başarıdır” diyen Ford’un başarısı çalışanlarının randımanı ve refahına bağlıydı.
20’nci yüzyılın birinci yıllarında çalışanların dikkate pek alınmadığı periyotta Henry Ford, 1914 yılında personellerinin fiyatlarını artırarak sanayi dünyasını hayretler içinde bıraktı, bir çok rakip firma için model oldu. 1914 yılında personeller 9 saat çalışıyor, günlük 2-3 dolar gelir elde ediyordu. Ford, bu süreyi 8 saate indirdi ve günlük fiyatı de 5 dolara çekti.
5 defa iflas etti 6 defa ayağa kalktı
“Az kâr, bol satış” ideolojisiyle Ford, hem sendikaların gücünü kırmış oldu hem de iş yerinde sadakati artırmıştı. Kurduğu Ford Foundation vakfına servetinin büyük kısmını bağışlayan, topluma yönelik okullar, hastaneler kuran Henry Ford, 1947 Nisan ayında doğduğu topraklarda hayatını kaybetti.
“Eğer yapamayacağınızı düşünüyorsanız, haklısınız. Yapamazsınız. Yapabileceğinize de inansanız, haklı çıkarsınız” diyen Henry Ford, 5 defa ifl as etti. Bankadan çekeceği birinci kredi reddedildi. Lakin onu 6’ncı kere ayakta tutan da hırsı oldu. “Hayat benim anladığıma nazaran bir duruş değil, tersine daimi bir yürüyüştür. Kim ‘ben artık yoruldum’ der ve istirahate çekilirse, yerinde kalamaz. Aşağı yanlışsız kayar” kanısında olan Henry Ford’u öbür teşebbüsçü ve mucitten ayıran ise niyete verdiği ehemmiyetti. Çünkü Ford’a nazaran “Düşünmek sıkıntı bir işti, muhtemelen bu nedenle çok az kişi düşünebiliyordu.”
Ford Motor Company, 16 Haziran’da 118 yaşına girecek. 258 milyar dolarlık bir varlığı bulunan, 155 milyar dolar ciro yapan firma, 190 bin çalışanıyla dünyanın en büyük otomotiv şirketlerinden biri pozisyonunda.
Kerim Ülker/Dünya