Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve Başbakanı Sanna Marin’in ortak basın toplantısında NATO üyeliği için başvurmaktan yana açıklama yapmalarının akabinde, resmi karar geldi. Cumhurbaşkanı Niinistö, NATO üyesi olmak için resmi karar alındığını, üyelik başvurusu yapacaklarını duyurdu.
Parlamentoda görüşülecek
“Cumhurbaşkanı ve Hükümetin Dış Siyaset Kurulu, Finlandiya’nın parlamentoya danıştıktan sonra NATO üyeliğine başvurması konusunda görüş birliğine vardı. Bu tarihi bir gün. Yeni bir periyot açılıyor” denilen açıklamaya nazaran Finlandiya’nın mümkün üyeliğine ait bir rapor hükümetin genel şurasında onaylanmasının akabinde parlamentoya sunulacak.
“Tarihi karar” vurgusu yapan Marin, ‘Finlandiya parlamentosunun NATO’ya iştirak kararını kararlılık ve sorumlulukla kabul etmesini beklediğini’ söyledi.
Rusya ile diyaloğu muhafaza temennisi
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi konusunda “En kıymetlisi tekrar de açık ve direkt konuşabiliyor olmamız” diyen Cumhurbaşkanı, ‘Finlandiya’nın NATO üyeliği ile Rusya ile bağlantıların değişebileceğini, fakat diyaloğun koruma edilmesini umduğunu’ belirterek ekledi:
“Rusya’nın da tıpkı şeyi hissettiğinden eminim. Her halükarda diyalog olmalı, Finlandiya Körfezi sularında güvenlik üzere karşılıklı olarak çıkar sağlayan mevzular hakkında görüşülmeli.”
‘Erdoğan ile görüşmeye hazırım’
Niinisto, ülkesinin NATO üyeliği konusunda Türkiye’nin gündeme getirdiği meseleler hakkında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmeye hazır olduğunu belirtti.
Türkiye’nin veto etme ihtimali
Daha evvel NATO Genel Sekreteri ve ABD üzere önde gelen üyeler, Finlandiya ve İsveç’in ittifaka üyelik başvurusu yapması halinde ‘sorunsuz ve süratli halde kabul edileceğini’ açıklamıştı. Lakin Türkiye veto kartının ucunu göstermişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cuma namazı çıkışında gazetecilerin soruları üzerine İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeler konusunda ‘olumlu bir düşünce’ içinde olmadıklarını söylerken, bunu iki ülkenin ‘PKK ve YPG’ye desteğiyle’ gerekçelendirmişti. Akabinde Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan “İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması konusunda kapıyı kapatmadık” açıklaması gelmişti.
Çavuşoğlu-Haavisto-Linde üçlü toplantısı
Dün NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesinde, ‘NATO’da müttefik olacak bir ülkenin terör örgütü YPG/PKK’ye takviye vermemesi gerektiğini’ söyleyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Bu iki ülke PKK ve YPG’ye açık bir biçimde dayanak vermektedir. Bunlar terör örgütüdür” demişti.
Çavuşoğlu, dün gece İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ile iki ülkenin NATO’ya üyelik müracaatına ait üçlü toplantı yapmıştı.
Akabinde İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’den ‘Türkiye ile dün akşam yapılan müzakerelerde tahlile ulaşamadıkları ve diplomatik müzakerelere devam etme kararı aldıkları’ açıklaması geldi.
Türk tarafı ile ‘Suriye’nin kuzeyindeki oluşum’ konusunda anlaşamadıklarını lisana getiren Linde, “Biz PKK’nın terör örgütü olduğunu kabul ediyoruz. Kuzey Suriye’deki oluşum için tıpkı şeyi düşünmüyoruz, birçok NATO ülkesi de düşünmüyor. ABD ve başka NATO ülkeleri üzere biz de Kuzey Suriye’deki Kürt örgütleri ile görüştük” dedi.
Tarafsız statüde ve Rusya ile 1340 kilometrelik kara sonu bulunması bakımından bilhassa 1939’la Sovyetler Birliği ile savaşmış Finlandiya’nın üyeliği değer taşıyor. Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği, veto kartının ucunu gösteren Türkiye dahil mevcut 30 üye ülkenin oybirliğiyle onayını gerektiriyor.
Bugün Almanya’nın başşehri Berlin’de düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda Kovid-19’a yakalanan Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in yerine hazır bulunan Genel Sekreter Yardımcısı Mircea Geoana, toplantıya girişte, ‘Finlandiya ve İsveç’in muhtemel NATO üyeliğine ait, Türkiye’nin tasalarını bildirdiğini, bir uzlaşı sağlamak için gerekli kaidelerin bulunacağına inandığını’ lisana getirdi.
Öncesinde Rusya Dışişleri Bakanlığı, Finlandiya’nın NATO’ya iştiraki halinde Moskova’nın ‘ulusal güvenliğine yönelik tehditleri durdurmak için hem askeri hem de öbür nitelikte misilleme adımlar atmak zorunda kalacağını’ duyurmuştu. Rus Dışişleri açıklamasında ‘Finlandiya’nın NATO’ya katılmasının milletlerarası yasal yükümlülüklerinin, bilhassa de tarafların ittifaklara girmeme yahut bunlardan birine yönelik koalisyonlara katılmama yükümlülüğünü sağlayan 1947 Paris Barış Antlaşması’nın direkt ihlali olacağı’ belirtilmişti.
Dün Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Niinistö telefon görüşmesinin akabinde Kremlin’den yapılan açıklamada şöyle denildi:
“Putin, Finlandiya’nın güvenliğine yönelik rastgele bir tehdit olmadığı için klasik askeri tarafsızlık siyasetinden vazgeçmenin yanılgı olacağını, dış siyasette bu türlü bir değişikliğin uzun yıllardır güzel komşuluk ve iştirak işbirliği ruhuyla tesis edilen ve karşılıklı fayda sağlayan Rusya-Finlandiya bağlarını olumsuz etkileyebileceğini tabir etti.”