Birçok dalda olduğu üzere hazır giysi kesiminde de son aylarda hammadde fiyatları yüzde 50’yi aşan oranlarda arttı. Kelam konusu artışa yüzde 22’yi bulan personellik maliyetlerinin de eklenmesiyle, ihracatçının maliyetleri katlandı.
İç piyasada beklenen hareketliliğin yaşanmaması sonrası tarafını hudut ötesine çeviren endüstrici, burada ise “paranız devalüe oldu, fiyat artıramazsınız” baskısı ile karşılaştı. Bölüm temsilcileri, olması eser fiyatlarına maliyet artışlarının yarısını dahi yansıtamadıklarını kaydetti.
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Lideri Mustafa Gültepe, “Türkiye tedarik zincirinde öne çıktı, alımlar buraya kaydı ve bu elimizi güçlendirdi fakat artan maliyetleri son eser fiyatına yansıtma konusunda düşünce yaşayacağız. Rakip pazarlarda hammadde fiyatlarındaki artış bize nazaran daha düşük. Onlar daha uzun müddet bunu sineye çekebilir lakin bizim o denli bir bahtımız yok. Maliyet artışını eserlere 3-4 ay sonra, yeni dönemde lakin yansıtabiliriz” diye konuştu.
Yabancının argümanı TL’deki bedel kaybı
Yabancı alıcıların bu noktada en büyük argümanı ise TL’deki süratli bedel kaybı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Erdem Fayat, TL’deki süratli bedel kaybı nedeniyle fiyat artırmanın çok kolay olmadığını söyledi. Tüm ülkelerdeki tedarikçilerin hammadde fiyatlarındaki artıştan haberdar olduğunu fakat salgını mazeret ederek bunu ödememekte direndiğini kaydeden Fayat, alıcıların, “İşler çok âlâ değil, kapanmalar var, bize bunu yansıtmayın” diye çok önemli baskı yaptığını aktardı.
Geride bıraktığımız yıl 17 milyar doları aşkın ihracat yapan bölümün iç pazar büyüklüğü 60 milyar dolar civarında. Lakin buradaki düşüş yüzde 40’ı aşmış durumda. Bu nedenle ihracatın her zamankinden daha değerli hale geldiğini anlatan Fayat, “TL için ‘devalüe oldu’ deyip fiyat artışını kabul etmek istemeyen alıcı kümesi ile çaba eden bir hazır giysi bölümü var. İplikten yola çıktığınızda hammadde fiyatları döviz bazında ortalama yüzde 40 arttı. Lakin bunu mamule indirgediğinizde bu oran yüzde 20 civarında kaldı. Biz bunun yüzde 5’ini yansıtmaya çalışıyoruz” dedi. Fiyat artışı ile birlikte bölümde ihracat ünite pahasının artacağını lisana getiren Fayat, yıl sonunda yüzde 10-15 artış ile 18,5-19 milyar dolar civarında ihracat geliri beklediklerini de söyledi.
“Türkiye avantajını güzel kullanacak”
Avrupa’nın Uzakdoğu’dan tedariki şimdi çok rahatlamadığı için Türkiye’nin avantajlı hale geldiğini lisana getiren Yağmur Dokumacılık İdare Konseyi Lideri Yavuz Kaya ise ihracatçının bu avantajı çok güzel kullanabileceğini vurguladı. Kaya, “İçeride yüzde 30’a yakın bir giysi enflasyonu kelam konusu. Dışarıda da misal bir artış olacak. ABD Merkez Bankası FED de önümüzdeki periyotta enflasyon artışı olacağını açıkladı. Hammaddedeki yükseliş ABD ve Avrupa’da enflasyona yol açacak. İhracat eserlerimizde fiyat artışı hammadde fiyatı kaynaklı olarak yükselecek. Siparişlerin çok fazla olduğu bir periyotta bunu kabul ettirmek birkaç ayınızı alırdı. Artık bu artışı kabul ettirmek çok daha kısa sürecek” diye konuştu.
“Ürün fiyatını en az %15 artırmalıyız”
Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Recep Burak Sertbaş ise, hammadde fiyatlarında küresel artış yaşandığını ve alıcıların da bunun farkında olduğunu belirtti. Alıcıların fiyat artışını minimumda tutmak ismine kendilerini zorladığını söyleyen Sertbaş, “Her vakit yaşadığımız bir ikilem bu. Müşteri bunu sonuna kadar diretecek, biz de dayanabildiğimiz noktaya kadar dayanacağız. Fakat onlar da bir yere kadar direnecekler. Fiyatlarımızı yüzde 10-15 civarında artırmamız lazım. Şu an Avrupa’nın salgından başını çıkarmasını bekliyoruz. Hazirandan sonra artışlar yakalayacağız. Buna hammaddeden ötürü fiyat artışı da eklenince ihracatta hoş sayıları buluruz” diye konuştu.
Yener Karadeniz/Dünya