Salgın önlemleri kapsamında 29 Nisan-17 Mayıs tarihleri ortasında tam kapanma uygulamasına geçildi. Yayınlanan genelge ile de üretim, imalat, tedarik ve lojistik bölümlerinde faaliyet gösteren şirketler dışında kalan tüm ticari işletme, iş yeri ve ofislerin ise kapalı olacağı vurgulandı.
Genelgeye nazaran ihracatın olmazsa olmazı mümessil ofisleri ve dış ticaret şirketleri ise ofis tarifi içinde yer aldıkları için muafiyet kapsamında yer almadı. Bu durumun ihracat için büyük bir zahmet yaratacağını vurgulayan dal temsilcileri, ihracatın kıymetli bir kısmının mümessil ofislerinin fiziki onayını gerektirdiğini ve dış ticaret şirketleri tarafından gerçekleştirildiğine dikkat çekerek, kelam konusu şirketlere muafiyet verilmemesi halinde ihracatın durma noktasına gelebileceği ikazında bulundu. 17 binden fazla ihracatçı şirketin yer aldığı hazır giysi dalı temsilcileri, mevzuyu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) iletti lakin şu ana kadar rastgele bir tahlil bulunabilmiş değil.
Tahlili yasal yollarla bekliyoruz”
Genelge ile birlikte ihracatçıların telaş içinde kendilerini aradığını lisana getiren İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe, deklarasyonda problem olduğunu söyledi. Gültepe, “Mümessil ve dış ticaret şirketleri ihracatçının bir departmanı üzere çalışıyor. Onların da muafiyet kapsamında yer alması, çalışmalarına devam etmesi lazım. Gelip eserlerimize bakmaları, onay vermeleri gerekiyor. Fiziki onay verecekler ki biz de ihracat yapabilelim. Biz, bizi arayanlara ‘çalışsınlar sorumluluk bizde’ diyoruz. Gerekli dayanağı vereceğiz. Zira onlar olmadan ihracat olmaz” dedi.
Ege Hazır Giysi İhracatçı Birlikleri Lideri Recep Burak Sertbaş da bahisle ilgili hem ihracatçı birlikleri hem de Ege Bölgesi Sanayi Odası’na gerekli müracaatları yaptıklarını belirterek yasal yollarla tahlil beklediklerini söyledi.
“Konu Cumhurbaşkanlığı’na da iletildi”
Bu durumun önemli bir açmaz olduğunu vurgulayan TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Erdem Fayat ise şöyle konuştu:
“Mümessil ofislerde üretici ve ihracatçıları denetleyen denetçiler var. Hem eserlerin yurtdışı ile kontaklarını sağlayan müşterileri temsilcilerinin hem de teknikerlerin alanda dolaşması ve esere onay vermesi gerekiyor ki ihracat süreci tamamlansın. Üretim ihracat yapabilmek için devam ediyor. Şu an bu bahis çok önemli bir açmaz. Öte yandan dış ticaret şirketleri de ofis kapsamında oldukları için çalışmıyor. Kimi üreticiler eserleri üretiyor ancak ihracatı dış ticaret firması yapıyor. Bu mevzuyu TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu’na da ilettik. Cumhurbaşkanlığı’na da sunuldu mevzu ancak şu ana kadar rastgele bir gelişme yok. Mümessil firmalar ve ihracatı yapacak olan dış ticaret şirketleri hala muafiyet kapsamında değil. Üretiyorlar lakin kim onaylayacak, kim ihraç edecek muhakkak değil, eza büyük, herkes tahlil bulmaya çalışıyor lakin kod işi de işin içine girince artık bu sınıftakilerin dışarı çıkması konu bahis değil” formunda konuştu.
Fayat’ın verdiği bilgilere nazaran hazır giysi kesiminde 17 bin ihracatçı şirket bulunuyor ve bunun kıymetli bir kısmı dış ticaret şirketleri vasıtasıyla ihracat yapıyor. İHKİB sitesinde yer alan bilgilere nazaran mümessil ofislerin sayısı ise 36’sı yabancı olmak üzere 96 adet.
Uyumsuzluğun sebebi ne?
NACE kodları konusunda yaşanan dertlerin nedeni ne, neden uyumsuzluk yaşanıyor? Dal temsilcileri hali hazırda birçok şirketin faaliyet alanına yönelik NACE kodu bulunmadığını, daha evvel yanlış kod girilmiş olabileceğini ya da NACE kodu uygulaması öncesinde faaliyete başlandığı için bu meselelerin yaşanabildiği bilgisini verdi. Örneğin bir şirket daha evvel perakende alanında faaliyet gösterip buna nazaran NACE kodu kaydı yaparken daha sonra faaliyet alanına ihracat ya da üretimi de eklemiş olabiliyor. Lakin hali hazırdaki sistemde üretim yapmasına karşın NACE kodunda yer almıyor.
Akla gelen bir öteki bahis ise daha evvelki tam kapanmada neden bu meselelerin yaşanmadığı konusu oldu. Tekrar bölüm temsilcileri birinci kapanmada ihracatın da büsbütün durma noktasına geldiği için mümessil ve dış ticaret şirketleri ile ilgili düşünce yaşanmadığını, müsaade dokümanlarının ise şirketlerin kendilerinin hazırlaması nedeni ile problem yaşanmadığını lisana getirdi. Öte yandan 1 Mayıs prestiji ile 700 bine yakın çalışan sistemden çalışma dokümanı alabildi. Sistemde yaşanan çok yoğunluk nedeniyle muhakkak aralıklarla çalışma müsaade evrakı alma konusunda aksiliklerle karşılaşılırken, buna tahlil olarak EK-1 müsaade evrakının indirilerek doldurulması ile alternatif bir usul sağlanıyor.
“NACE kodları tutmuyor”
Muafiyet kapsamında yer alan meslek kümesi çalışanları,İçişleri Bakanlığı e-başvuru sistemi üzerinden “görev belgesi” müracaatında bulunuyor.
Ege Giysi Sanayicileri Derneği Lideri Hayati Ertuğrul, “Sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olmak için meslek kodları var. Lakin üretici/imalatçı olduğu halde NACE kodları tutmadığı için evrak düzenlenemiyor. Bizim 200’ün üzerinde çalışanımız var. Süreç yapmaya çalıştık hiçbir sonuç alamadık. E-devlet vasıtası ile evrak alınması çok sıkıntı. Ek-1 diye süreksiz bir form var. O formu doldurup yönetim edeceğiz fakat ondan sonrasıyla ilgili büyük bir kasvet yaşayacağımız ortada. Bununla ilgili İzmir Valiliği’ne müracaatta bulunduk. Ancak onlar da bu iş ile ilgili müspet bir dönüş yapmadılar” diye konuştu.
Vazife evrakı kullanım mühleti uzatıldı
Bu ortada sistemde yaşanan aksaklıklar nedeniyle, manuel olarak hazırlanan misyon evrakı kullanım mühleti uzatıldı. İçişleri Bakanlığı’nın yeni genelgesinde; muafiyet alanındaki iş kolları için patronun ve çalışanın beyanı ve taahhüdüyle manuel olarak doldurularak çalışan ve iş yeri/firma yetkilisinin imzasıyla düzenlenecek “Çalışma Müsaadesi Misyon Evrakı Formu’nun” geçerlilik müddetinin 7 Mayıs 2021 Cuma 24.00’e kadar uzatıldığı bildirildi.
Yener Karadeniz/Dünya