Parasal genişleme ortamında düşük faizli konut kredileri nedeniyle şişen global gayrimenkul piyasası merkez bankalarının yüksek Ataköy escort enflasyon karşısında para musluğunu kısmaya başlaması ile soğumaya başladı
Kredi maliyetlerinin artması ve çok yüksek fiyatların talep düşüklüğü yaratması üzere nedenler fiyat artış suratının düşmesinde tesirli olurken bunun Türkiye ye Ataköy escort bayan yansıyıp yansımayacağı da merak konusu
Sözcü’den Serkan Üstün’ün haberine nazaran uzmanlar BDDK’nın son aldığı tedbirlerle birlikte Türkiye’de de ucuz ve bol kredi vaktinin dolacağı görüşünde.
Uzmanlara nazaran başka tüm varlıklara nazaran konut fiyatlarında da artışlar sürecek lakin gerçek fiyat bazında piyasa bir ölçü dengelenebilir
Ancak Escort ataköy konut fiyatlarındaki artış suratı bir ölçü dengelense de bilhassa alım gücü noktasında zorlanan vatandaşın kredi kullanmadan konut alması çok sıkıntı olacağı için soğuyan piyasanın konut edinimi konusunda değerli bir katkısı olmayacağı düşünülüyor
KÜRESEL KONUT PİYASASINDA NELER OLUYOR
ABD Merkez Bankası Fed başta olmak üzere en önemli merkez bankalarının birkaç yıldır sürdürdüğü düşük faiz siyaseti sayesinde ve pandemi devrindeki nakdî genişleme ile birlikte kredi maliyetleri düşmüştü Böylelikle konut pek çok insan için mantıklı bir yatırım aracı haline dönüştü Bunun sonucunda de konut fiyatları çok süratli bir formda artmaya başladı
Ancak global iktisadın şiddetli enflasyon borsa kaosu ve jeopolitik risklerle boğuştuğu ortamda konut piyasasındaki yükselişin de durulmaya başladığı görüldü Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları süratle faiz oranlarını yükseltirken yükselen borçlanma maliyetleri zati fiyat seviyesinin çok yüksek olduğu piyasada pek çok insanın konut alma hayallerini suya düşürdü
Bununla birlikte talebin azalması da pek çok ülkede fiyat artış suratını yavaşlattı Federal Konut Kredisi İpotek Şirketi Freddie Mac in açıkladığı bilgilere nazaran ABD de 30 yıllık sabit faizli bir kredi için ortalama faiz oranı kriz periyodu olarak bilinen 2008 Kasım daki düzey olan yüzde 5 78’e yükseldi Bu oran yılın başında yüzde 3 2 bir yıl evvel ise yüzde 2 93 düzeylerinde gerçekleşmişti
KREDİLİ SATIŞLAR DÜŞÜYOR İNDİRİMLER ARTIYOR
Faiz oranlarındaki bu yükseliş ise konut talebini aşağı çekti ABD Mortgage Bankacılar Birliği ne nazaran 10 Haziran da sona eren haftada ipotekli satın alma müracaatları bir evvelki yıla nazaran yüzde 16 düştü Ayrıyeten ABD de konut piyasasının kıymetli göstergelerinden kabul edilen inşaat izinlerinde de bir evvelki ayla karşılaştırıldığında yüzde 7 lik bir düşüş kaydedildi
Dijital emlak sitesi Redfin bilgilerine nazaran ABD de martta fiyatı düşen meskenlerin toplama oranı yüzde 11 olurken bu oran haziranda daha da artarak yüzde 14 olarak gerçekleşti Bu da konut piyasasının soğumaya başladığının delillerinden biri oldu
TAHMİNLER ARTIŞ SURATI YAVAŞLAYACAK
Bununla birlikte uzmanların iddiaları de konut fiyatlarındaki artış suratının yavaşlayacağı istikametinde Freddie Mac iddialarına nazaran 2021 de yaklaşık yüzde 18 artan ABD konut fiyatlarının 2022 de yüzde 10 2023 te ise yüzde 5 artacağı yani artış suratının yavaşlayacağı öngörülüyor
Öte yandan mali sıkılaşmayı hızlandıran İngiltere de de konut fiyatlarındaki artış suratının yavaşladığı görüldü Ülke genelinde konut fiyatları haziranda evvelki aya nazaran yüzde 0 3 artarken fiyat artış oranının bir evvelki ayda kaydedilen yüzde 0 9 dan sert gerilediği görüldü
Bloomberg Economics araştırmasına nazaran İsveç Yeni Zelanda Çek Cumhuriyeti Avustralya Portekiz ve Almanya da da konut piyasasının yavaşladığı belirtildi
TÜRKİYE YE NASIL YANSIYACAK
Peki bu fiyat artış suratındaki yavaşlama Türkiye ye nasıl yansıyacak Uzmanlar hem kredi maliyetlerinin artması hem de konut alım gücünün azalması nedeniyle talepte yaşanan gerilemenin konut fiyat artışını istikrara getireceği görüşünde
Merkez Bankası bilgilerine nazaran 2022 Nisan ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 10 2 oranında artan konut fiyatları bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 127 artmıştı
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin BETAM bilgilerine nazaran mayısta Türkiye genelinde yıllık ortalama satılık konut ilan fiyatı yüzde 153 9 arttı Fiyatlar tıpkı devirde İstanbul’da yüzde 183 6 Ankara’da yüzde 133 8 ve İzmir’de yüzde 136 2 arttı
Türkiye de şu ana kadar yayınlanan datalarda konut fiyat artış suratında gerileme görülmese de uzmanlar kredi faizlerinin mayıs ve haziran ayından itibaren alınan tedbirlerle yükselmeye başlayacak olmasından ötürü artışların olağana dönebileceği görüşünde
BANKALAR KREDİ MUSLUKLARINI KISIYOR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BDDK haziran sonunda konut kredilerine ait yeni karar almıştı Karara nazaran 1 ve 2 el konutlar için konut kredilerinde kredi paha oranı farklılaştı Bedeli 10 milyon TL üzeri olan konutlar için kredi imkanı olmayacak 2 ile 5 milyon TL ortası konutlarda ise yüzde 70 kredi kullanılacak
Ayrıca Reuters ın kimi bankacılık kaynaklarından edindiği bilgiye nazaran kimi kamu bankaları ikinci el konut kredisi kullanımı üst limitini 150 bin TL ye kadar düşürdü Bu hafta içi yayımlanan habere nazaran kamu bankalarında şube bazlı kredi ölçüsü ve kredi sayısı uygulaması ile kredi kullandırmayı azaltıcı tedbirler alınmaya başlandı
Konu hakkında bilgi sahibi üst seviye bir bankacı Bazı kamu bankaları konut kredilerinde üst limiti 150 bin TL ye indirdi Kimileri ise azamî 500 bin TL konut kredisi kullandırıyor dedi
Ayrıca ödeme zahmeti konut fiyatlarının çok şişmesi ve bunun yarattığı talep baskısı nedeniyle fiyat artışlarının bir ölçü soğumaya başlaması bekleniyor
YÜKSEK ARTIŞ SURATI BİR ÖLÇÜ KIRILIR
Gayrimenkul değerleme uzmanı Celal Erdoğdu Gayrimenkul fiyatları nominal olarak bütün varlıklara paralel bir halde artmaya devam edecek Lakin gerçek artıştaki yüksek oranlar bir ölçü kırılacak değerlendirmesinde bulundu
Küresel taraftaki gelişmelere ait konut fiyat artışlarıyla ilgili Türkiye’de duyulan endişeleri başka ülkelerin de yaşadığını ve buna dair düzenlemeler yaptığını belirten Erdoğdu 30 yıllık konut kredisi faizlerinde önemli bir gerileme olmuştu Lakin son periyotta bu faizler tekrardan 2 5 puanlardan 5 70’lere çıktı Bu da aslında Amerika’nın alışık olduğu oranlar Fed’in faiz artırmasıyla bu daha da üste gidecek Bir devir Türkiye’de olduğu üzere konut kredisi faiz oranları ucuz kalmıştı değerlendirmesinde bulundu
Türkiye de de neredeyse 15 günde bir konut piyasasını ilgilendiren düzenlemeler yapılmaya başlandığını hatırlatan Erdoğdu Kiralara tavan hududu BDDK’nın konut kredilerinde yapmış olduğu düzenlemeler derken aldığımız geri bildirimlere nazaran kredi kampanyalarının bitmek üzere olduğuna dair sinyaller alıyoruz dedi
Kredilerde daha düşük ölçülerin onaylandığına yönelik durumlar aldıklarını belirten Erdoğdu Bu sinyaller konut kredilerinde kampanya şartlarının bittiğini ve özel bankalar tarafından uygulanan yüzde 2 10 2 15’ten başlayan 2 40’a kadar giden faiz oranlarının uygulanacağını gösteriyor diye konuştu
NOMİNAL FİYAT ARTIŞLARI SÜRECEK
Ödeme zahmetinin yaratacağı talep baskısının da fiyat artış suratını etkileyeceğini belirten Erdoğdu Konut piyasasında ağustos ayından sonra kredili satışların da olağan satışların da olağan seyirlerine gerçek yavaş yavaş gideceğini düşünüyorum dedi Erdoğdu son olarak şunları ekledi
Gayrimenkul fiyatları nominal olarak bütün varlıklara paralel bir formda artmaya devam edecek Lakin gerçek artıştaki yüksek oranlar bir ölçü kırılacak Sonsuza kadar gerçek olarak muazzam bir artış sürdürülebilir değil Nominal artışın devam edeceğini ve gerçek artışın olağan seyrine gelerek yavaşlayacağını öngörebiliriz