Merkez Bankası’nın ay başında reeskont kredi faizi oranı hesaplanmasında yaptığı güncelleme reeskont kredi faiz oranının yüzde 23-24 düzeylerine gerilemesini sağladı. Cazip faiz oranı ihracatçının talebinin epey süratli artmasına neden olurken günlük 1 milyar lira limit bankalara yetmiyor.
Merkez Bankası’nın siyaset faizinde yaptığı artışlar sonrasında faiz oranına yönelik şikayetler artınca yeni bir düzenleme ile cazip hale getirilen reeskont kredilerine ihracatçılardan hamle var. Yüzde 24 faizle kullanılabilen reeskont kredilerine talep patlayınca bankalar limitlerini doldurdu. Merkez Bankası’nın belirlediği günlük 3 milyar liralık kredi limitinin 2 milyar lirasını direkt Eximbank 1 milyar lirasını ise bankalar kullandırıyor. Bankacılık dalı kaynakları talebe yetişemediklerini ve bankalarda sıra olduğunu belirterek banka limitlerinin çabucak dolduğunu vurguladı. Eximbank’a yakın kaynaklar ise reeskont kredisini ‘dolu dolu’ kullandırdıklarına işaret ederken limit artırımında yetkinin Merkez Bankası’nda olduğunu vurguladı. Bankacılık kesimi banka kimi limitlerde güncelleme istiyor.
DÖNEM SONU FAİZİ YÜKSEK DÜZEYLERE GELDİ
Yeni Merkez Bankası ve iktisat idaresinin iş başına geldiğinden bu yana reeskont kredi limitleri 10 kat artırıldı. Temmuz ortasına kadar günlük 300 milyon lira olan reeskont kredi limiti evvel 25 Temmuz’da 1.5 milyar liraya, akabinde 12 Eylül’de 3 milyar liraya çıkarıldı. Tıpkı vakitte limit artırımı sırasında Merkez Bankası reeskont kredilerinin kullandırılmasında KOBİ hissesinin artırılmasına ve ihracat performansının dikkate alınmasına devam edileceğini vurguladı. Lakin limit artırımları ihracatçının külfetlerini çözmeye kâfi olmadı. Zira Merkez Bankası’nın faiz artırımları ve reeskont kredilerinin faiz ödemelerinin peşin yapılması maliyetin hayli artmasına neden oldu.
REESKONT KREDİ FAİZİ HESAPLAMA FORMÜLÜ DEĞİŞTİ
Reeskont periyot sonu faizleri yüzde 45’e kadar çıktı ve ihracatçıların ticari kredi faizlerinin de üzerinde reeskont kredisi kullanması gerekti. Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberie nazaran, ihracatçıların yüksek faiz şikayetlerini aktarmasının akabinde Merkez Bankası ekim başında yeni bir karar aldı reeskont kredilerde finansman maliyetinin 15 puan azalacağını duyurdu. Merkez Bankası’ndan bankalara gönderilen uygulama talimatında reeskont kredi faizi hesaplama tekniğinin güncellendiği ve reeskont kredilerinin toplam faiz yani devir sonu faiz maliyetinin Merkez Bankası siyaset faizi düzeyini aşmayacağı duyuruldu.
GÜNLÜK 1 MİLYAR LİRASI BANKALARDAN KULLANDIRILIYOR
Bu değişiklik sonrasında ise reeskont kredi faizleri Eximbank’ta yüzde 23’e, bankalarda ise artı 1 puan komite ile yüzde 24’e kadar geriledi. Bu cazip faiz oranları ise ihracatçının reeskont kredilerine olan talebinin hayli süratli artmasına neden oldu. Eximbank’a yakın kaynaklardan edinilen bilgiye nazaran 3 milyar liralık günlük limitin 2 milyar lirası direkt Eximbank üzerinden kalan 1 milyar lirası ise bankalar üzerinden kullandırılıyor. Fakat bankacılık bölümü kaynakları 1 milyar liranın bankalara muhakkak oranlarda dağıtıldığını ve yüksek talebi bu limitle karşılayamadıklarına dikkat çekti.
EXIMBANK ‘DOLU DOLU’ KULLANDIRIYOR
Eximbank kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran bankacılık kesiminin reeskont kredilerde limitleri 2019 öncesine nazaran hayli yükseltildi. 2019 öncesinde günlük limitin 7’de 1’i bankacılık kesimine verilirken 6’sı Eximbank’a tanımlanıyordu. Artık ise 3’te biri bankalarda ikisi ise Eximbank’ta bulunuyor. 1 milyar liralık günlük limit banka bazında dağıtılıyor. Eximbank’a yakın kaynaklar günlük 2 milyar liralık limitin dolu dolu kullandırıldığına işaret ederken bankacılık dalındaki 1 milyar liranın artırılması konusunda karar vericinin ise Merkez Bankası olduğuna dikkat çekti.
İHRACATÇI REESKONT KREDİ SIRASINDA BEKLİYOR
Bankacılık dalı kaynakları ise reeskont kredi faizi oranlarının çok cazip olduğunu lakin sınırlamalar nedeniyle bankaların gereğince kullandırma sağlayamadıklarına işaret etti. Günlük banka özelinde sağlanan limitin kısa müddette bittiğini önemli oranda bekleyen ihracatçı bulunduğuna vurgu yapan bankacılık dalı kaynağı daha fazla reeskont kredisi kullandırabilmek için günlük limitte artış yapılmasının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti.
DİĞER İHRACAT KREDİLERİ LİMİT ÖZKAYNAKLA SINIRLI
Eximbank’a yakın kaynaklar reeskont kredilerinin Merkez Bankası kaynağını banka üzerinden ihracatçıya aktarılması olduğunu belirterek uygun maliyetli olduğu için bankacılık kesiminin de bu kredi cinsini bir çıpa olarak kullandığını ve müşteri randımanı oluşturmaya çalıştığını lisana getirdi. Öte yandan Eximbank’ın özkaynağı ile karşıladığı ihracatçılara kullandırdığı öteki krediler de olduğunu söyleyen kaynak bunun limitinin ise özkaynak büyüklüğü ile hudutlu olduğunu vurguladı. Eximbank’ın ihracat kredisini yüzde 37 faiz oranıyla kullandırdığını bunun da bankalar aracılığıyla kullandırmaları durumunda bankanın yeniden 1 puanlık komite ile yüzde 38 faiz oranı uyguladığını belirten kaynaklar Eximbank’ın 38 milyar lira özkaynağı olduğunu hatırlattı.
BU YIL REZEVLERE KATKI BEKLENTİSİ 4.33 MİLYAR DOLAR
Merkez Bankası verirlerine nazaran reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı son yılların en düşük düzeylerine geriledi. Bilgilere nazaran, reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı 2020 yılından itibaren tertipli bir halde düşerken, fiyat 2020’de 23.06 milyar dolar, 2021’de 21 milyar dolar, 2022’de de 17.6 milyar dolara indi. Bu yıl da meblağ epeyce düşük seyrederken, yılın birinci 7 ayında reeskont kredilerinin döviz rezervlerine katkısı 2 milyar 574 milyon dolarda kaldı. Geçen yılın 7 ayında bu meblağ 12 milyar 680 milyon dolar seviyesindeydi. Beklenti ise yılsonuna kadar bu meblağın 4.33 milyar dolar düzeyine ulaşması istikametinde.
patronlardunyasi.com
