Merkez Bankası nın banka kredileri eğilim anketi yılın ikinci çeyreğinde ticari kredilerde bankaların hem onay Osmanbey travestileri hem de limitlerde standartları zorlaştırdığını ortaya koydu Bilhassa uzun vadeli ve büyük işletmelere yönelik kredilerde standartlar ağırlaştıran bankaların sayısı artarken bankacılık kesiminde üçüncü çeyrekte işletme kredisi talebinin yüksek seyretmesi beklentisi Pendik travestileri de hakim durumda
Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine nazaran Türkiye de yüksek enflasyona ve döviz kurlarındaki hareketlere karşılık Merkez Bankası nın siyaset faizi yüzde 14 ile sabit tutularak makroihtiyati tedbirlerle mali Side travestileri sıkılaştırma atılımları atılıyor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BDDK Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı nın aldığı makroihtiyati tedbirler ikinci çeyrekte bankacılık dalının ticari kredilere yönelik tavrını epey sert Şirinevler travestileri etkiledi Kredilerin nasıl gerçekleştiği ve ne istikamete evrildiği eğilimi Merkez Bankası nın bank kredileri eğilim anketinden takip edilebiliyor
Merkez Bankası banka kredileri değişim anketinde yüzde değişimi merkez bankası kredi standartları Şişli travestileri ile kredi şart ve kuralları için biraz gevşetme çok gevşetme biraz sıkılaştırma çok sıkılaştırma biçiminde kredi talebi için ise biraz artma çok artma biraz azalma çok azalma formunda hesaplıyor Yani kredi standartları için net yüzde değişim oranı standartları bir evvelki çeyrek periyoda nazaran gevşettiğini bildiren bankaların oranından standartları sıkılaştırdığını bildiren bankaların oranının çıkartılması ile hesaplanıyor Dolayısı ile bu oran standartlarda ya da kredi talebindeki değişimi değil o tarafta karşılık bildiren bankaların oranını yansıtıyor Örneğin işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartların net yüzde değişim oranı 25 ise bankaların net yüzde 25 inin standartları sıkılaştırdığı anlaşılıyor
Merkez Bankası nın banka kredileri eğilim anketi ikinci çeyrek sonuçlarına nazaran genel olarak bankaların işletmelerle ilgili kredi ve limitlerin onaylanmasındaki standartların ne istikamette değiştiğine yüzde 20 4 karşılığını verdi Bu sonuç bankaların net yüzde 20 sinin işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırdığını ortaya koydu Yılın birinci çeyreğinde bu soruya verilen yanıtlarda net yüzde değişim 11 8 idi yani ikinci çeyrekte şartları zorlaştırdığını söyleyen bankaların sayısı yükselmiş oldu
Dikkat çeken başka sonuç ise uzun vadeli TL kredilere ait İşletmelere kullandırılan uzun vadeli TL kredilerde net değişim yüzdesi 51 7 Yani net olarak bankaların yarısından fazlası uzun vadeli TL kredi kullanım standartlarını ağırlaştırdı Bu soruda da birinci çeyrekte net yüzde değişim 12 6 idi İkinci çeyrekte ise sert bir yükseliş oldu ve birinci çeyrekte yalnızca bankaların net yüzde 12 6 sı uzun vadeli kredileri sıkılaştırdığını söylerken ikinci çeyrekte yüzde 51 7 si sıkılaştırdığını lisana getirdi Kısa vadeli kredilere uygulanan standartlarda ise gevşeme gözlendi
Anket sonuçlarına nazaran büyük işletmelerin kredi limit ve onayında standardın ne istikamete değiştiğine ait sonuç yüzde 18 7 oldu Yani bankaların yaklaşık beşte biri büyük işletme kredi limit ve onayında şartlarını sıkılaştırdı
Üçüncü çeyrekte işletme kredisi talebi artacak
Yine işletmeler için kredi ya da kredi limitinin büyüklüğü için şartların ne istikamette değiştiğine ait soruya verilen cevapta net yüzde değişim 25 oldu Bu yeniden her dört bankadan birinin kredi ya da kredi limitinin büyüklüğü konusunda şartları zorlaştırdığını gösteriyor Kredi ve limit büyüklüğünün yanı sıra işletme kredilerinde vadelerde de bankalar şartları ağırlaştırdı
Ankette verilen cevaplara nazaran vadeler için banka şart ve kurallarındaki değişim net yüzde 18 2 düzeyinde Her 5 bankadan biri vadelerde kuralları ağırlaştırmış durumda Öte yandan kredi talebi yılın ikinci çeyreğinde yabancı para cinsinden açılan kredilere azalırken anket sonuçlarına nazaran öbür tüm işletme kredi çeşitlerinde talepte artış oldu Üçüncü çeyrekte de talepteki artışın sürmesini bekleyen bankalar daha fazla Anket sonucuna nazaran üçüncü çeyrekte küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi talebinde artış beklentisi sorusuna karşılık net yüzde 80 7 olurken büyük ölçekli işletmeler için beklenti de yüzde 62
Ticari kredi faizleri 3 5 yılın zirvesinde
BDDK ve Merkez Bankası nın son periyotta üst üste aldığı kararlar ve bunların bankalara yarattığı maliyet artışlarının tesiri kredi faizlerinde görülüyor Merkez Bankası bilgilerine nazaran ortalama ticari kredi faizleri 1 Temmuz haftası itibariyle yüzde 29 62 ye yükseldi ve bu ticari kredi faizlerinin 3 5 yılın tepesine çıktığını ortaya koydu TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı bir evvelki haftaya nazaran 227 baz puan arttı TL bazlı konut kredi faizleri 43 baz puan artışla yüzde 18 67 ye taşıt kredi faizleri 154 baz puan artışla yüzde 26 26 ve gereksinim kredi faizleri 225 baz puan artışla yüzde 32 91 e yükseldi
Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı tıpkı haftada 7 baz puan azalışla yüzde 6 52 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 88 baz puan artışla yüzde 5 97 ye indi Bankaların TL mevduat faiz oranı 1 Temmuz haftasında bir evvelki haftaya nazaran 32 baz puan artışla yüzde 17 15 e çıktı
Üçüncü çeyrekte de sıkılaşma sürecek
Bankaların yılın üçüncü çeyreği için beklentileri de küçük ve orta ölçekli işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli krediler dışında öbür işletme kredi çeşitlerinde standartların sıkılaşacağı istikametinde oldu Yeniden uzun vadeli işletme kredisinde şartların ne istikamette değiştiğine ait soruya verilen karşılık net yüzde 61 9 olurken bu bankaların üçte ikisinin uzun vadeli TL kredilerde üçüncü çeyrekte şartları sıkılaştıracağını gösterdi Bankalar büyük işletmelere bilgiler kredilerde de şartların ağırlaşacağını bekliyor Anket sonuçları yılın üçüncü çeyreğinde beklentinin yabancı para cinsinden açılan kredi çeşidinde talebin azalmaya başka işletme kredi çeşitlerinde talebin artmaya devam edeceği tarafında olduğunu ortaya koydu Bankalar yurtdışı fonlamalarında da şartların ağırlaştığını lisana getirdi