Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK istatistik üretim sürecinin daima gelişen değişen toplumsal ekonomik teknolojik ve dönemsel bursa escort şartlara bu doğrultuda artan muhtaçlık ve beklentilere dayalı her geçen gün geliştiğini ve düzgünleştiğini bildirdi
TÜİK internet sitesinde Tüketici Fiyat Endeksi TÜFE unsur sepetinde unsur bazında fiyat yayımı yerine daha görükle escort ayrıntılı endeks yayımına COICOP 5 geçiş hakkında kamuoyu duyurusu yayımladı
Duyuruda TÜİK’in Resmi İstatistik Programı kapsamında yayımlamakta olduğu tüm istatistiklerde olduğu üzere TÜFE’yi de memleketler arası norm ve standartlar doğrultusunda escort bursa Avrupa İstatistikleri Uygulama Esasları’nın bütününü dikkate alarak hesapladığı ve yayımlandığı belirtildi
TÜFE bilgi derleme sürece ve dağıtım süreçlerine ait tüm ayrıntıların TÜİK’in Kalite Garanti Çerçevesinde de tanımlanmış olan erişilebilirlik ve açıklık prensipleri kapsamında internet sayfasında yayımlandığı söz edilen duyuruda İstatistik üretim süreci daima gelişen ve değişen toplumsal ekonomik teknolojik ve dönemsel şartlara ve bu doğrultuda artan gereksinim ve beklentilere dayalı olarak her geçen gün gelişmekte ve iyileşmektedir tabiri kullanıldı
BAZI DÜZENLEMELER YAPILDI
Duyuruda ulusal istatistik ofislerinin memleketler arası standartlara uygun ürettikleri tüm istatistiklerin günün koşularına piyasa ve kullanıcı gereksinimlerine yanıt verebilmesi için bütün bu gelişmelerin yanı sıra âlâ uygulama örneklerini de yakından takip ettikleri ve çalışmalarına yansıttıkları aktarılarak bu doğrultuda TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan birtakım tabloların sunum formu ve içeriği konusunda piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha yanlışsız okunması ve takip edilmesine imkan verecek birtakım düzenlemeler yapıldığı bildirildi
Aylık bazda yayımlanmakta olan ortalama unsur fiyatlarına ait tablonun da kamuoyunda yanlış manaya ve aldatıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği için Mayıs 2022 TÜFE sonuçlarının yayımlandığı tarihten itibaren güncellenmemesine karar verildiği belirtilen duyuruda şunları kaydedildi
Bunun yerine Harcama Kümelerine Nazaran Endeks Sonuçları tablosunun kapsamı genişletilerek Emele Nazaran Ferdî Tüketim Sınıflaması COICOP 4’lü seviye yerine daha detaylı endeks değişimlerini içeren ve COICOP 5’i seviyeye denk gelen 144 temel başlık için endeks sonuçlarının yayımlanmasına başlanmıştır
2022 yılı prestijiyle TÜFE kapsamında 409 husus 904 unsur çeşidi için her ay yaklaşık 560 bin 392 fiyat derlenmektedir
Fiyat derleme sürecinin madde çeşidi seviyesinde yapılıp dünya genelinde ortalama fiyatların tamamını yayımlayan neredeyse hiçbir ülke bulunmamasına karşın ülkemizde madde seviyesinde yayımlanıyor olması kelam konusu tablonun kamuoyunda yanlış bedellendiriliyor olmasının temel sebebidir
Netice olarak akaryakıtlı araç fiyatı olarak kamuoyuna sunulan unsur fiyatı takip edilen tüm akaryakıtlı araçların ortalama fiyatını yansıtmaktaydı Bu durum homojen olmayan tüm unsurlar için geçerlidir Bu minvalde verilebilecek bir öteki örnek ise taze zerzevat ve meyve fiyatlarıdır Mevsimsel geçişlerde fiyat hareketliliği yüksek olan eserlerden taze meyve ve zerzevat fiyatları haftada bir defa olmak üzere ayda dört defa derlenmektedir
Söz konusu unsur fiyatları tablosunda Kurumumuz tarafından dört sefer her hafta derlenmiş olan taze zerzevat ve meyve fiyatının ortalaması hesaplanarak yayımlanmaktaydı Lakin kamuoyunun son haftadaki en güncel fiyatlara odaklanması nedeniyle Kurumumuz tarafından açıklanan dört haftanın ortalamasına dayalı taze zerzevat ve meyve fiyatları da öbür eserler üzere sıklıkla tartışma konusu olmaktaydı
Taze zerzevat ve meyvede genel olarak dönem girişi olan aylarda dört hafta ortalaması son hafta fiyatından yüksek olabilirken dönem sonunda ise son hafta fiyatlarına kıyasla daha yüksek ortalama fiyatlar oluşabilmekteydi
Kamuoyunda ise unsur bazında son hafta fiyatlarından daha yüksek ortalama fiyat açıklandığında rastgele bir tenkit gelmezken tam aksisi durumlarda Kurumumuz haksız tenkitlere maruz bırakılmaktaydı
ÜLKELERİN FİYAT YAYIMLAMA DURUMLARI
Duyuruda gerek eserlerin homojen olmayan yapıları gerekse aylık ortalama fiyatların haber bülteni yayımlandığı gündeki piyasa fiyatlarından farklı olabilmesi üzere nedenlerden dolayı dünya genelindeki ulusal istatistik ofislerinin büyük çoğunluğunun husus seviyesinde fiyat yayımlamadığı aktarılarak bu kapsamda Avrupa Birliği’ne AB üye ve aday ülkeler EFTA ülkeleri ABD ve Kanada’nın da yer aldığı 33 ulusal istatistik ofisinin internet sitelerinin de incelendiğinde unsur seviyesinde tüm fiyatları yayımlayan rastgele bir ülke bulunmadığının görüldüğü kaydedildi
Bu kapsamda ilgili ülkelerden 17’sinin hiçbir formda fiyat bilgisi paylaşmadığı 9’unun seçilmiş hususların aylık ortalama fiyatlarını 4’ünün seçilmiş unsurların yıllık ortalama fiyatlarını 3’ünün ise yalnızca aylık güç fiyatlarını yayımladığının tespit edildiği vurgulanan duyuruda şu bilgiler verildi
İlgili ülkelerin açıkladığı endeks seviyelerine bakıldığında COICOP 4 ve 5 seviyelerde endeks bilgilerinin paylaşımının ağırlaştığı görülmektedir
TÜİK’in 3 Haziran 2022 prestijiyle COICOP 4’lü düzeyden daha ayrıntılı olan COICOP 5’li seviyeye geçmesinin yanı sıra seçilmiş eserlerin aylık değişim fiyatlarının da yayımına başlamasıyla birlikte Türkiye’nin bu alanda AB’ye üye ve aday ülkeler EFTA ülkeleri ABD ve Kanada’nın yer aldığı 33 ülke içinde şeffaf olan ülkelerin başında yer aldığı genel datalara dayalı olarak müşahade edilmektedir
BENZİN VE MOTORİN FİYATLARI HAKKINDA KAMUOYU BİLGİLENDİRMESİ
Duyuruda ayrıyeten akaryakıt ve motorin fiyatlarının TÜİK bölge müdürlükleri tarafından aylık eser fiyat derleme periyotlarında akaryakıt satış noktalarından derlendiği söz edilerek ilgili eserlere tüketim ölçüleri ise Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan EPDK alınan günlük pompa satış ölçülerine ilişkin idari kayıtlardan temin edildiği bildirildi
Özellikle akaryakıt ve motorin fiyatlarındaki günlük fiyat dalgalanmalarından dolayı bu eserlere yönelik günlük talepler de genel prestijiyle artırımlı fiyatlar yansımadan evvel önemli oranda artış gösterdiğine işaret edilen duyuruda şu değerlendirmelere yer verildi
Kurumumuz tarafından ilgili eserlere ilişkin aylık ortalama satış fiyatı günlük fiyatlarla günlük tüketim ölçülerinin ağırlıklandırılması prosedürü ile hesaplanmaktadır
Uluslararası uygulamalar da fiyat değişikliği hesaplamalarının olabildiğince tüketim ölçüsü ile ağırlıklandırılmış fiyatlar üzerinden yapılmasını önermektedir
Bazı basın yayın organlarında yer alan ve gerçek iktisadi talebin göz arkası edilerek yalnızca ‘günlük ortalama fiyatlar’ üzerinden kolay ortalama alma formülüyle elde edilen yüzeysel fiyatlarla kurumumuz tarafından ilgili eserlere yönelik günlük tüketim ölçüsünün da hesaplara dahil edilerek elde edilen ağırlıklandırılmış ortalama fiyatların farklılık göstermesi kullanılan metodolojilerin farklılığından kaynaklanmaktadır
Homojen eser kümelerinde dahi farklı yollar kullanılarak tıpkı unsur fiyatı sonuçlarına ulaşılmaya çalışılması sonucunda ortaya çıkan tartışmalar TÜİK’in AB’ye üye ve aday ülkeler EFTA ülkeleri ABD ve Kanada’da olduğu üzere seçilmiş homojen unsurlar haricinde kalan eserlerin fiyatlarının yayımlanmaması kararının ne kadar isabetli bir karar olduğunun değerli bir göstergesidir