Şirketin 30 Temmuz’da üç Rus ortak tarafından kurulan TSM Güç isimli şirketle devam edeceğini açıklaması the terminal list izle Soçi’deki Erdoğan ve Putin görüşmesi öncesinde dikkatleri projeye çevirdi
Mersin’de inşası devam eden Akkuyu Nükleer Güç ANG Santrali’nde Rusya tarafı Türkiye’den IC İçtaş şirketiyle mühendislik satın alma ve inşaat muahedesini the undeclared war izle 26 Temmuz’da iptal etti
Şirketin 30 Temmuz’da üç Rus ortak tarafından kurulan TSM Güç isimli şirketle devam edeceğini açıklaması Soçi’deki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin the watcher izle görüşmesi öncesinde dikkatleri projeye çevirdi
Pazartesi günü bir açıklama yayımlayan IC İçtaş kararın Türk şirketlerini proje idaresinden uzaklaştırma maksadı taşıdığını söyledi
Bunun akabinde Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı Akkuyu Nükleer the witcher blood origin izle Güç Santrali NGS ve yüklenici Titan 2 IC İçtaş konsorsiyumu ortasındaki ihtilafın tahlili için gerekli teşebbüslerde bulunulduğunu duyurdu
Türkiye’nin en büyük projesi olarak nitelendirilen ANG Santrali’ndeki ihtilafla ilgili Bakanlık açıklamasında the witcher izle şu tabirler kullanıldı
Bu süreçte Bakanlığımız tarafların ortasındaki ihtilafın tahlili için gerekli teşebbüslerde bulunmuştur Önceliğimiz projenin başından bu yana inşaat alanında hizmet veren bütün yüklenicilerin ve çalışanların aleyhine bir mağduriyet the zone survival mission izle oluşmaması ve projenin vaktinde devreye alınmasıdır Daha evvel olduğu üzere tekrar bu çerçevede teşebbüslerimiz problemlerin tahlili için devam etmektedir Taraflara da bu türlü bir projede daha sağduyulu ve yapan bir titans izle misyon düştüğünü bir defa daha hatırlatmak isteriz
Fesih kararının akabinde IC İçtaş fesih teşebbüsünün memleketler arası hukuka ve Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’na muhalif olduğu belirtti ve projenin idare takımlarında yer alan too hot to handle brazil izle 3 bine yakın Türk işçisi ve bu takımın idaresinde çalışan yüzde 93’ü Türk 25 bin kişilik çalışan takımının tasfiye edildiğini söyledi
Şirket bu teşebbüsü Türk şirketlerini yalnızca standart inşaat işleri too hot to handle izle yapan alt taşeron düzeyine indirgemeye çalışmak olarak nitelendirdi
LONDRA TAHKİMİNE GİDECEK
Firma kararı Londra Tahkim Mahkemesi’ne götüreceğini de açıkladı
Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Anastasia Zoteeva 1 Ağustos’ta yaptığı açıklamada Titan 2 IC İçtaş Anonim Şirketi’ni değiştirmeye karar verdiklerini hatırlattı ve şu tabirleri kullandı
Sahada çalışan Türk yüklenicilerimiz dahil olmak üzere mevcut tüm Türk taşeronlarımızın kontratları şu an prestijiyle ya tekrar imzalanmış ya da en yakın vakitte yine imzalanacaktır
Projedeki tüm Türk taşeronlarımızla görüştük ve hepsi de bizimle çalışmayı kabul etti Şu andan itibaren daha ağır çalışmamız gerekecek Türk yüklenici şirketlerimizle uzun müddettir itimada dayalı gerçek bir alaka sürdürüyoruz Ben tüm taşeronlarımıza yürekten inanıyorum ve onları her vakit gönülden destekliyorum
NEDEN FESHEDİLDİ
Rosatom mutabakatın feshiyle ilgili resmi bir açıklama yayımlamadı
Bloomberg’e konuşan Rosatom kararın bundan sonraki sürecin inşaat ve heyetim konusunda gerekli kaliteyi sağlayacak nükleer üretim alanında uzman hünerleri gerektirmesi nedeniyle verildiğini söyledi
IC İçtaş tarafından yapılan yazılı açıklamada mukavelenin feshiyle Türk şirketlerinin varlığının azaltılması gayesini taşıdığını tez edildi Açıklamada şu sözler yer aldı
Akkuyu Nükleer A Ş Cumhuriyet tarihinin tek kalemdeki en büyük yatırım kontratını feshetme teşebbüsüyle Proje’deki Türk paydaşlığını ortadan kaldırma sonucunu oluşturmakta ve Proje genel yüklenicisi olarak büsbütün Rus menşeili öbür bir şirketi tayin etme tarafında adımlar atmaktadır Kelam konusu fesih teşebbüsündeki temel emelin Proje’nin idaresindeki Türk şirketlerinin varlığını azaltmak ve taşeron düzeyine indirgemek olduğu açıktır
CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen ise Twitter’dan yaptığı açıklamada Akkuyu Nükleer AŞ’nin IC İçtaş’ın iş güvenliğini sağlamaması ve mukaveleye alışılmamış davranması nedeniyle iptal edildiğini sav etti
Antmen şu sözleri kullandı
Titan 2 IC İçtaş A Ş ‘nin birçok kez uyarıldığını ve iş güvenliği tedbirleri alması konusunda ihtar gönderildiğini söz eden Akkuyu Nükleer A Ş iş güvenliğine ait tedbir alınmadığını ve bu sebeple emekçi vefatlarına sebep olan kazalar yaşandığını söyledi
Sözleşme uyarınca sırf inşaat işlerinde kullanılması gereken avansların Akkuyu NGS inşaatı hariç bir yere gönderilmiş 59 milyon 428 bin TL yöntemsiz bir formda harcanmış
‘PUTİN 1 0 ÖNDE BAŞLADI’
Gazeteci Murat Ehil Putin’in Akkuyu atağıyla ilgili olarak Erdoğan’ın elindeki kozlardan birini resmen gasp etti ve Soçi görüşmesine 1 0 önde başladı yorumunu yaptı
Yetkin kelamlarına şu halde devam etti
Daha değerlisi Putin 2007’de kuruluşunu kendi yaptığı Rus devlet atom gücü şirketi Rosatom’un Akkuyu’nun yüzde 100 sahibi ve işleticisi olduğunu Türk kamuoyuna da ilan etti
Hazine zordayken Erdoğan da Putin’in bu oldubittisini sineye çekmek durumunda kaldı
‘ROSATOM AKKUYU’DAN KURTULMAYA ÇALIŞIYOR FAKAT ALICI BULAMIYOR’
Foreign Policy Research Institute isimli fikir kuruluşundan Araştırma Yöneticisi Aaron Stein Akkuyu ile ilgili son gelişmeleri yorumlarken Rusya’nın Akkuyu’dan kurtulmaya çalıştığını fakat alıcı bulamadığını söyledi
Stein Twitter hesabından şu yorumları yaptı
Akkuyu Rosatom için karlı değil Çalıştırmak için yüzde 49’unu satarak kurtulmaya çalıştıkları gereksiz bir iş Sorun Alıcı yok
Elektrik de değerli yani muhtemelen bir halde devlet tarafından sübvanse edilecek
Stein kelamlarına şöyle devam ediyor
Başa dönersek Rosatom ihaleyi neden kazandı Çin’den diğer teklif veren olmadığı için Finansman proje şirketinin ‘yerel’ bir proje şirketi aracılığıyla 20 milyar dolarlık sabit bir inşaat kontratı ödemesine bağlıydı bu şirket de daha sonra personelliği taşeron şirketlere verecekti
Bu nedenle Rosatom Türkiye’nin GSYİH büyümesi ve elektrik kullanımı hesaplamalarını kullanan modellemelere ki bunların hiçbiri nitekim uygulanabilir değildi dayanan makul bir elektrik satış fiyatına 20 yılda geri ödenen 20 milyar dolar harcıyordu Bu yalın ve net bir halde merkezi hükümetten Rosatom’a sağlanan bir sübvansiyondu
Çin de teklif verdi lakin reaktör tasarımı Westinghouse tarafından lisanslanmıştı ve bu nedenle Westinghouse’un iştirakini gerektiriyordu Tekrar Finansman Faiz yoktu Ve böylelikle peşinen Türkiye Rosatom’a bırakıldı İki taraf bir muahedeye vardı ve işte sonuç
Rosatom 49’luk payın satışı için başka nükleer operatörlere başvurmuştu Fransa bir tanesiydi lakin finansman modelleri kuşkulu kabul edildi ve bu nedenle ilgi görmedi Hükümete yakın bir Türk firması devreye girdi fakat bu emekçi tedariği içindi
Son çıkan haberlerin birtakım taraflarının jeopolitik istikameti kadar Rusya’daki finansal şartlarla ilgili olduğundan şüpheleniyorum
Ama bunu bilemiyoruz ve ortalıkta dolaşan bu makaleler bu projenin neden finansal açıdan gereksiz bir yük olduğunu söylemiyor ve nihayetinde 2 başkanın vereceği siyasi bir kararı olduğunu söylemek bu noktayı biraz gözden kaçırıyor
Akkuyu’yu düşünmenin en kolay yolu ‘Çoğunlukla Ruslar tarafından ve Rusya’daki enstitülerde eğitilmiş Türk personelince işletilen Rus yakıt ve Rus geri alma kararları ile Türkiye’nin güneyinde bir Rus şirketi tarafından Türk çalışanlarıyla inşa edilen bir Rus nükleer santrali’ olduğu
Rus şirketi proje aracının yarısını rastgele bir alıcı olmadan satmaya istekli ve bu Rus denetimli projenin içinde para el değiştiriyor ve Rosatom Rus hükümetinin çoğunlukla şeffaf olmayan imtiyazları uyarınca mukaveleler dağıtılıyor
BUNDAN SONRA NE OLACAK
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin 5 Ağustos’ta Soçi’de yapılacak Putin Erdoğan görüşmesinin ana başlıklarından biri olabileceği düşünülüyor
6 1 milyar dolarlık kredi arayışında olan Rosatom’un geçen hafta Türk devlet tahvillerine yatırım yapmayı planladığını açıklaması görüşmeden çıkacak sonuçların bu istikamette olabileceği istikametinde beklentileri beraberinde getiriyor
Bloomberg HT’ye nazaran Rosatom Türkiye’de Türk devlet tahvillerine yatırım yapmak ve sonrasında Akkuyu nükleer santrali ekipman alımı yapmak üzere yedi yıla kadar vadede 6 1 milyar dolarlık kredi sınırı arıyor
Rus şirketin 28 Temmuz’da tedarik portalında yer alan evraka nazaran Akkuyu Nuclear JSC Akkuyu Nükleer Anonim Şirketi için finansal hizmet alma emeliyle ihale yapılacağını duyurdu
Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Anastasia Zoteeva santralin birinci ünitesinin gelecek yıl tamamlanacağını söyledi ve Hedefimize alanda çalışan ve büyük çoğunluğunun yani yüzde 80’inin Türk vatandaşı olduğu geniş Türk Rus grubumuzun ortak gayretleriyle ulaşacağımıza inanıyoruz Başaracağız ve Akkuyu NGS’nin birinci ünitesini 2023 yılında tamamlayacağız iletisini paylaştı
ANG KONTRATI NE DİYOR
12 Mayıs 2010’da Ankara’da imzalanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Ortasında Türkiye Cumhuriyeti’nde Akkuyu Alanı’nda Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine Ait Anlaşma tıpkı yılın Ekim ayında onaylanarak Resmi Gazete’de yayımlandı
Anlaşma kapsamında Proje Şirketi’nin Rus tarafınca yetkilendirilen şirketlerin direkt yahut dolaylı olarak başlangıçta yüzde 100 pay hissesine sahip olacak biçimde Türkiye Cumhuriyeti kanunları ve düzenlemeleri kapsamında anonim şirket şeklinde mutabakatın imzalanmasından sonraki üç ay içinde kurulması öngörülüyordu
Bununla birlikte mutabakatta Rus Tarafı Proje Şirketi’nin başarısızlığı halinde işbu Anlaşma’dan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmeyi temin etmek gayesiyle gerekli tüm yetkinlik ve kabiliyete sahip olması öngörülen Proje Şirketi’nin halefini belirlemede tüm sorumluluğu üstlenecektir Türk Tarafı bunun karşılığında yürürlükteki Türkiye Cumhuriyeti kanun ve düzenlemelerinin müsaade verdiği ölçüde Türkiye Cumhuriyeti kanun ve düzenlemelerine uygun olarak gerekli tüm müsaade ve lisansların vaktinde ve uygun halde alınmasının temini açısından gerekli tüm tedbirleri alacaktır sözleri yer alıyor
SÖZLEŞMEYE TARAF OLAN ŞİRKETLER HANGİLERİ
Sözleşmede Proje Şirketi olarak anılan firma bugün Akkuyu Nükleer A Ş olarak anılan şirket Yaklaşık 7 2 milyar TL sermayeye sahip şirketin 5 Rus hissedarı var
Akkuyu Nükleer AŞ internet sitesindeki bilgilere nazaran şirketin bugünkü hissedarları Rusya Federasyonu Hükümetinin ilgili kararnamesiyle yetkilendirilen şirketlerden oluşuyor
Türkiye’deki resmi kayıtlarına Akkuyu NGS Elektrik Üretim AŞ ismiyle Aralık 2010’da kurulan şirketin 5 kurucu ortağı da Rus şirketlerdi
Şirketin açıklamasına nazaran IC İçtaş İnşaat Akkuyu Nükleer AŞ ile direkt hiçbir kontratın tarafı değil Mutabakat Rus Titan 2 şirketiyle bir arada kurulmuş olan Titan 2 IC İçtaş A Ş ve Akkuyu Nükleer AŞ ortasında imzalandı
Akkuyu NGS inşaat projesi dünyada ‘Yap İşlet Sahip Ol’ modeliyle inşa edilen birinci NGS projesi olarak tanımlanıyor Rosatom Devlet Kuruluşu’nun projedeki hissesi yüzde 99 2
Projenin toplam maliyeti yaklaşık 20 milyar doları düzeyinde
İki hafta evvel dördüncü reaktör ünitesinin temeli atılan nükleer tesisin 4 bin 800 megavatlık kapasiteye sahip olması amaçlanıyor
Projenin devreye alınmasıyla Türkiye Rosatom’a 15 yıl boyunca kilovat saat başına 12 35 dolar sent ödeyecek Analistler bunun dünya ortalamasının 2 3 kat üzerinde olduğunu düşünüyor
MUHALEFET FESHİ NASIL YORUMLADI
Gazeteci Murat Uzman ile konuşan CHP Önderi Kemal Kılıçdaroğlu fiyat garantisinin çok yüksek olduğunu vurguladı ve şunları aktardı
Dünyanın en değerli elektriğini alacağız 15 yıl boyunca kilovatsaat başına 12 25 dolar ki bu meblağ 15 83 dolar sente çıkabilecek Çok yüksek bir fiyat garantisi Deniyor ki artık kriz var Avrupa’da 14 sent olacak
Akkuyu’ya verilen garanti 2040’a kadar sürüyor 2040’a kadar yenilenebilir güçte büyük bir dönüşüm yaşanacak Yenilenebilir güçte maliyetlerin daima düştüğü de bir gerçek Bunu dahi öngöremeyen bir idare var
Dolayısıyla 12 35 sent üzerinden verilen garanti yıllar içinde katlanarak artan büyük bir külfete neden olacak Kaldı ki bugün bile kamuya ilişkin EÜAŞ santrallerinde üretilen elektrik fiyatının çok üzerinde Şu da bir gerçek bugün Türkiye’de elektrik maliyetinin yüksek olmasının esas nedeni iktidarın uyguladığı yanlış para siyaseti
Türkiye’de elektriğin yarısı ithal girdili doğal gaz ve ithal kömür girdili santrallerde üretiliyor Münasebetiyle Türk Lirası kıymet kaybettikçe elektrik üretim maliyeti de artıyor Ve bu süreç 2040’a kadar devam edecek
Meral Akşener ise kararı Twitter hesabından ‘hukuksuz’ olarak nitelendirdi ve Enerji Bakanlığını bahisle ilgili ulusal sorumluluğunun şuuruyla hukuksal yetkilerini acilen kullanmaya ve gerekirse santrali ulusallaştırmak üzere gerekli adımları atmaya davet ediyorum dedi
BBC Türkçe