Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın evvelki gün Yunanistan’a yönelik yaptığı ‘Adaları silahsızlandırın’ açıklaması, milletlerarası antlaşmaları yine gündeme getirdi. Uluslararası hukuk uzmanları, antlaşmaların ihlal edilmesiyle Türkiye’nin Yunanistan’la hudutları tekrar müzakere etme hakkı doğduğuna vurgu yaptı.
Yunanistan’ın Ege’deki asırlık ayak oyunları karşısında Londra, Lozan, Montrö ve Paris antlaşmaları adaların silahlandırılmaması gerektiği koşulunu içeriyor. Uzmanlara nazaran Türkiye’nin, devletler hukukuna ters hareket ederek bütün bu antlaşmaları ihlal eden Yunanistan’la hudutları yine müzakere etme hakkını kullanması gerekiyor.
Son periyotta ABD’nin takviyesini gerisine alarak Ege’deki adaları silahlandırma faaliyetlerini hızlandıran Yunanistan’ın, düşmanca siyasetleri bölgedeki tansiyonu yükseltiyor. Başta Lozan ve Paris antlaşmalarında yer alan silahsızlandırma kuralıyla kendisine bırakılan adaları Türkiye’ye karşı bir hücum üssüne çeviren Yunanistan’ın ihlallerinin sonu gelmiyor. Cumhurbaşkanı Rrdoğan’ın Efes Tatbikatı’nı izlediği merasimde Yunanistan’a yaptığı ‘Adaları silahlandırmaktan vazgeçin’ daveti sürecin nereye hakikat ilerleyeceği sorularını gündeme getirdi. Hususla ilgili Diriliş Postası’na konuşan Uluslararası Hukuk Uzmanı Prof. Dr. Yüksel Acer, Türkiye’nin elinin tüzel olarak epeyce güçlü olduğuna dikkati çekti.
“ANLAŞMA METİNLERİ AÇIK NET!”
Prof. Dr. Yücel Acer, mevcut kaidelerde Yunanistan’ın bütün devletler ortası antlaşmaları çiğnediğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“Doğu Ege adalarının silahsız tutulması yükümlülüğü Yunanistan için nereden kaynaklanıyor diye bakarsak, bir tanesi Lozan Barış Antlaşması başkası de Paris Barış Antlaşması. Lozan Barış Antlaşması biliyorsunuz 1923 tarihli. Lozan Barış antlaşmanın 12 hususunda daha evvel alınmış bir kararı teyit ediyor ve ayrıyeten 13’üncü unsurunda diyor ki Midilli, Sakız, Sisan ve İkeria adalarında hiçbir deniz üssü kurulmayacak, hiçbir istihkâm yapılmayacak. Birde Türkiye’nin taraf olmadığı fakat Yunanistan’ın taraf olduğu 10 Şubat 1947 tarihli Paris Barış antlaşması var. Bu İkinci Dünya Savaşı’na katılmışların taraf olduğu bir antlaşma. Bu antlaşmanın 14. hususu de Güneydoğu Ege adaları olarak bize yakın olan Rodos, Karpotos ve Meis’inde içinde yer aldığı 12 adayı Yunanistan’a veriyor. Lakin şunu söylüyor askerden arındırılacak ve o denli kalacaktır diyor. Artık münasebetiyle Yunanistan’ın tüzel yükümlülükleri çok açık.”
“ASKER ÇIKARAMAZSINIZ”
Adalara hiçbir biçimde asker çıkarılamayacağını belirten Yücel Acer, şöyle devam etti:
“Adalarda Yunan askeri kuvvetleri askerlik hizmetine çağrılmış ve bulundukları yerde eğitilebilecek olağan asker sayısından çok olmayacak diyor. Sadece jandarma polis kuvvetleri bulunacak diyor. Birde şunu diyor o adada yaşayanlardan askeri eğitim verilmek istenen varsa onlar alınıp orada eğitilip terhis edilecek diyor. Yani dışarıdan asker getirilmeyecek manasına geliyor. Artık Lozan Antlaşması bunu söylüyor.”
“YUNANİSTAN TEYİT EDİYOR”
Yunanistan’ın adalardaki tahkimatlarının 1950’lerde ortaya çıktığını söz eden Yücel Acer “İlk sefer 29 Haziran 1964’te Türkiye Yunanistan’a resmi bir nota vererek Rodos ve İstanköy’de yapıldığı saptanan tahkimatların memleketler arası antlaşmalara karşıt olduğunu söylüyor. Yunanistan yanıtı notada bu antlaşmalara uygun davrandığı ve adalarda tahkimat yapmadığını söylüyor. Yani antlaşmaların geçerliliğini teyit ediyor aslında. Ancak yeniden de bu seferde Kuzeydeki Doğu Ege adalarında Limni adasında mesela 1969 yılında havaalanı inşa ederek kimi askeri faaliyetleri tespit ediliyor” diyor.
“VİYANA ANTLAŞMALAR HUKUKU İŞLİYOR”
Acer, Türkiye’nin son bir yıl içerisinde bu tablo karşısındaki itirazlarına yeni bir boyut kazandırdığına vurgu yaparak şu tabirleri kullandı:
TÜRKİYE NE DİYOR?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Şaka yapmıyoruz’ sözlerine de değinen Acer, “Bugün de aslında bu hususta latife yapmıyoruz derken saldırıp adaları alacağız demiyor Cumhurbaşkanı. Egemenliği tartışmaya açma konusunda ciddiyiz diyor şayet bu türlü yaparsanız bizde haklarımız koruruz. Bundan sonra atılacak resmi adımları diye anlıyorum ben. Yoksa hani ‘Adalar bize aittir’ demiyor. Bu adaların kime ilişkin olduğunu tekrar konuşmamız lazım diyor” diye konuştu. “TÜRKİYE adalara asker çıkartacak üzere algılamamak lazım. Bu hakikat bir yaklaşım olmaz” diyen Yücel Acer mevcut tansiyonda Türkiye’nin takındığı tahlil odaklı tutuma karşılık Yunanistan’ın samimi yaklaşım sergilemediğine işaret etti. Acer, “Türkiye’de bu türlü bir şey planlamıyor aslında. Türkiye’nin planladığı daha çok Yunanistan’ı barışçıl yollarla bu şeyinden vazgeçirmek aslında. Birde şu var şunu da ekleyelim; Yunanistan Türkiye ile görüşmeye başlamıştı tekrar. 2021’in Ocak ayında istişari görüşmeler tekrar başlamıştı. Ama Yunanistan, Türkiye tehdidi algısını o kadar yerleştirmiş ki insanların başına. Bir Yunan hükümeti Türkiye ile görüşmeye başlayınca o Yunan hükümeti kendini rahat hissedemiyor. Zira Yunan kamuoyu acaba Türkiye’ye taviz mi verecek diye düşünmeye başlıyor bu hükümet ile ilgili olarak. Aslında Yunan hükümeti görüşmeleri önemli ve samimi yapmıyordu. Öteden beri olduğu üzere. Daha çok uluslararası kamuoyu basınında Yunanistan görüşüyor, barışsever bir ülke imajını da korumak için yahut güçlendirmek için görüşüyor Türkiye ile ancak samimi ve önemli değil.” tabirlerini kullandı.
TÜRKİYE HANGİ ADIMLARI ATABİLİR?
ULUSLARARASI Hukuk Uzmanı Prof. Dr. Yüksel Acer, Yunanistan’ın milletlerarası hukuku hiçe sayan şımarıklıkları karşısında Türkiye’nin ne çeşit adımlar atabileceği konusunda ise şu adımları sıraladı:
“Türkiye bu işi daha da üste taşımak isterse resmi adımlarını ağırlaştırabilir. Mesela BM Güvenlik Kuruluna bence başvurabilir. Yunanistan’ın yaptığı bir tehdittir aslında. Adaları silahlandırmak barışa tehdittir. Türkiye’ye karşı bir tehdittir. Güç tehdididir. Bu güç tehdidi durumunda BM antlaşması 39. Maddeye nazaran güvenlik kurulu mevzuya dahil olarak tavsiye niteliğinde ya da bağlayıcı karar alması gerekir. Münasebetiyle Türkiye’nin başvuracağı bir adım bu olabilir. Güvenlik kuruluna durumu bildirmek. Bir oburu Lozan Antlaşması’na taraf olan ülkelere resmi beyanda bulunabilir Türkiye bu unsurun tekrar görüşülmesini talep eden bir resmi beyanda bulunabilir.”
“TÜRKİYE’NİN MÜDAHALE HAKKI VAR”
ULUSLARARASI Hukuk Uzmanı Doç. Dr. Emete Gözügüzelli ise mevcut tabloyu söyle kıymetlendirdi:
“Uluslararası mutabakatlara nazaran, Türkiye’nin kıyılarının dibinde çok silahlanma karşısında, önleyici ya da ön alıcı müdahale hakkı bulunmaktadır. ABD de emsal münasebetlerle Irak’a müdahale etmişti. Yunanistan, ‘mevcut mutabakatlar eskidendi’ diyerek ihlallerini sürdürürse, Türkiye Adalar’ın durumunu uluslararası mecralarda tartışmaya açma hakkı var. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne karşı yapılan saygısızlığın en başta mutabakatlara saygısızlık yani bölge barışını bozucu nitelikte arz etmesinden dolayı burada yapılması gereken Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kendi ulusal güvenliğini sağlayıcı adımlar atmasıdır. Artık burada Yunanistan’ın temel maksadı ise ortaya koyduğu argümanlarla güya Türkiye mutabakatları terslik teşkil eden saldırganlık içinde üzere göstermek. Bir yaygara çıkararak memleketler arası kamuoyunu Türkiye’ye karşı harekete geçirme ve Türkiye’nin bir müdahalesi karşısında bir milletlerarası sorumluluk yükleme gayreti içindeler. Şayet Yunanistan bu formda muahedeye ve Lozan kararlarına silahlandırma tarafta saygısızlık gösterirse o vakit Türkiye’nin Paris’teki muahedeye taraf olmamasından dolayı şahsen bu Adalar üzerindeki Yunanistan’ın egemenliğinin de artık tartışmalı olduğunu konuşması gerekmektedir.
