Süratli teslimat şirketlerine yönelik artan süratli talep, yatırımcıların da dikkatini çekiyor. Bilhassa pandemi periyodunda market alışverişlerini kısa bir mühlet içinde müşterilerine ulaştıran bu teşebbüslere geçen yılın tamamında yapılan yatırım fiyatı, bu yılın birinci üç ayında aşıldı.
ABD ve Avrupa merkezli süratli teslimat teşebbüsleri ağlarını geliştirmeye odaklanırken, Türkiye’nin ikinci unicornu Getir ve gibisi uygulamalar trilyonlarca dolar büyüklüğündeki besin market bölümünü gözüne dikmiş durumda. Uzmanlar, daldaki süratli büyümenin pandemiden beslendiği konusunda hemfikir. Lakin kimi uzmanlar, süratli teslimatın geleceğinde yatırımcıları büyük bir potansiyel beklediğini söylerken, kimileri da her teşebbüsün bu fırsattan yararlanamayacağını düşünüyor.
Pandemide yatırım 14 milyar doları aştı
PitchBook Veri dataları, pandeminin başından bu yana süratli teslimat teşebbüslerine toplam 14 milyar dolar yatırım yapıldığını ortaya koyuyor. Bu yatırımın 8 milyar doları bu yılın sadece birinci üç ayında (9 Nisan itibariyle) geldi. 2020’de yapılan toplam yatırım 6 milyar dolardı. PitchBook Veri yetkilisi Alex Frederick, geçen yılın sağladığı en büyük yararın zarurî sokağa çıkma kısıtlamaları olduğuna inanıyor. The Financial Times’da yer alan habere nazaran Frederick, “Hızlı teslimat teşebbüsleri bu periyotta müşteri tecrübelerini geliştirmek için birçok bilgiye ulaştı. Bu yüzden müşteri taleplerini daha güzel karşılamak için bütün bu şirketlerin sermaye topladığını görüyorsunuz” yorumunu yaptı.
“1 depo 1 ayda 1 milyon Euro getirebilir”
ABD merkezli DoorDash ve Londra merkezli Deliveroo üzere yemek teslimat uygulamaları müşterilerine 30 dakikanın altında ulaştırmayı hedefl erken, Getir, Gorillas, GoPuff ve Glovo üzere yeni kuşak teşebbüslerin gözü ise ABD’de 1 trilyon dolar, Avrupa’da 2 trilyon Euro büyüklüğündeki besin market dalında. Berlin ve Köln’de faliyetlerine başlayan Gorillas’ın kurucu ortağı Kağan Sümer, market eserlerinin restoran yemeklerine nazaran “çok daha kârlı” olduğunu savunuyor.
Restoranların yemek saatlerinde artan siparişlerine karşılık süratli teslimat uygulamalarının öğlenden akşama kadar sipariş aldığını belirten Sumer, “Bir depo bir ayda 1 milyon Euro gelir sağlayabilir” diyerek dalın potansiyeline dikkat çekiyor. Getir’e emsal olarak müşterilerine 10 dakikada süpermarket eserleri teslimatı gerçekleştiren bu teşebbüslere mart ayında da milyonlarca dolar yatırım yapıldı. 128 milyon dolarlık bir fonlamadan sırf iki ay sonra Getir, mart ayında 300 milyon dolar yatırım alırken, Gorillas ise 290 milyon dolar fon kaptı. Philadelphia merkezli GoPuff 1,15 milyar dolar yatırımla değerlemesini 8,9 milyar dolara taşırken, bir mühlet Türkiye’de de hizmet veren İspanyol süratli teslimat uygulaması Glovo 450 milyon dolar yatırım aldı.
Bölümün potansiyelini Getir’le keşfetti
The Financial Times haberine nazaran Avrupa’da online market alışveriş bölümünün önde gelen isimlerinden Dominique Locher, bölümün potansiyelini Getir’le keşfetti. Locher, FT’ye verdiği demeçe nazaran Türkiye’de katıldığı bir Türk marketler zincirinin idare heyeti toplantısında verdiği Getir siparişinin başka iştirakçilerin kahve siparişinden daha süratli gelmesi dikkatini çekmiş ve Locher bu keşfi n akabinde Londra merkezli süratli teslimat teşebbüsü Jiff y’ye yatırım yapmış.
Deliveroo halka arzı İngiliz IPO pazarının cürmü
İngiltere’de halka arzı istenen başarıyı getirmemesi ise kesim yatırımcılarına nazaran “İngiliz halka arz pazarından kaynaklanıyor”. Deliveroo mart sonunda gerçekleştirdiği halka arzda (8,8 milyar pound) 10,5 milyar dolar piyasa bedeli öngörmüştü lakin şirketin piyasa pahası geçen hafta itibariyle 5,2 milyar dolar. Tekrar de “Yatırımcıların geri çekileceğini düşünmüyorum” diyen Locher’e nazaran süratli teslimat devasa bir pazar. Londra merkezli risk sermayesi Blossom Capital yatırımcısı Ophelia Brown, Deliveroo halka arzından süratli teslimat bölümünün değil, İngiliz halka arz pazarının sorumlu olduğunu düşünüyor. “Bu tıpkı Ocado’nun başarısız halka arzından sonra besin kesimine yatırım yapmamaya benziyor” diyen Brown, 2010’daki halka arzından beri Ocado paylarının 10 kat kıymet kazandığını hatırlatıyor.
Sıkı rekabet konsolidasyon da getirebilir
Dala yönelik kelam konusu yatırımcı ilgisi Avrupa ve ABD’de rekabeti güçlendirirken, uzmanlar her oyuncunun muvaffakiyete ulaşamayabileceği ihtarını yapıyor. Bu yıl Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’da yeni depolar açmayı planlayan İspanyol süratli teslimat uygulaması Glovo’nun CEO’su Oscar Pierre güçlü talebe karşın kelam konusu heyecana karşı dikkatli olmaya çalışıyor. Evvelki yatırımcı eğilimlerini hatırlatan Pierre, “Grouponlar ve birkaç yıl evvel elektrikli scooterların başına gelenlere emsal bir durumla karşı karşıyayız” diyor. Getir yatırımcılarından Sequoia Capital’in ortaklarından Michael Mortiz ise daha sert bir ikaz yapıyor: “Sektöre yeni giren teşebbüslerin büyük bir kısmı sert bir ders alacak.”
Deniz Kılınç/Dünya