ÇİĞDEM YILMAZ / Azez – Fotoğraf: Can Erok – Yıllardır çadır kentlerde ve sıhhatsiz şartlarda ömürlerini sürdüren savaş mağdurları, Türk sivil toplum kuruluşları ile milletlerarası yardım derneklerinin dayanağıyla inşa edilen briket konutlara yerleşmeye başladı. Bölgedeki faal STK’lardan İnsani Yardım Vakfı (İHH) Halep’e bağlı Azez ve İdlib’te 25 bin briket mesken yapılmasına aracılık etti. Briket meskenin yanı sıra bölgeye sıhhat merkezleri, eğitim kurumları, cami üzere yapılar da inşa edildi. Meskenlerin üretiminde da işsiz Suriyeliler istihdam edildi.
SATRANÇ VE DOMİNO…
İHH’nın Azez’deki en değerli merkezlerden biri Succi bölgesindeki engelliler okulu. Görme engelliler ve Down sendromlular ile otizmli çocukların eğitim gördüğü okulun görme engelliler sınıfında 30 kişi var. Satranç, domino üzere oyunların yanı sıra okuma-yazma dersleri alan çocuklara Kuran da öğretiliyor. Eğitim alan çocuklar ortasında görme yetisini savaş nedeniyle kaybedenlar de bulunuyor. 25 yaşındaki Osman Hüseyin Zirek de onlardan biri. Osman Hüseyin, 2017’de işe giderken başına isabet eden kurşun nedeniyle görme yetisini büsbütün kaybetmiş. Zirrek “Böyle yaşamak çok sıkıntı fakat buna da şükrediyoruz, hayattayız. Haftanın 5 günü okula geliyoruz, vakit burada hoş ve çabuk geçiyor” diyor.
‘DEĞİŞİM EĞİTİMLE BAŞLAR’
Suriye’de savaş sonrası İHH tarafından bölgeye 46 eğitim kurumu yapılmış. Bu eğitim kurumlarında 946 çalışan, 22 bin 176 öğrenci bulunuyor. Bölgedeki en kıymetli eğitim kurumlarından biri de 2016’da Azez’de yapılan Şam Üniversitesi. İHH Suriye Eğitim Koordinatörü Sebahattin Aydın üniversiteyle ilgili şu bilgileri verdi: “Değişime eğitimle başlanır. Kurduğumuz üniversitede, hukuk, eğitim, ilahiyat, mühendislik, iktisadı ve idari bilimler ile Siyasal Bilgeler Fakültesi bulunuyor. Hocalarımız, savaş öncesinde de akademisyenlik yapan Suriyeliler ve savaş devrinde doktorasını bitirenlerden oluşuyor. Üniversitede 1700 öğrencimiz var, bunların 300’ü yüksek lisans öğrencisi. 250 mezun verdik. Mezunlarımız yetişmiş insan gücünü karşılıyor.”
OKUL MÜDÜRÜ HASAN: YORULDUK
Azez’de 2022 yılının başında eğitime başlayan Umut İlkokulu’nda da 700 öğrenci eğitim görüyor. Erkek öğrenciler sabah kız öğrenciler de öğlenden sonra eğitim görüyor.
28 öğretmenin bulunduğu okulda sınıflar da 35-40 kişilik. Okul müdürü Ahmet Hasan “Burada tekrar eğitime başlanması çok kıymetli. Yıllardır eğitimden uzaktık. Belirli ki savaşın bitmesi uzun sürecek üzere. Biz yorulduk
artık bu savaşın bitmesini istiyoruz. Ülkeden gitmeyi de hiç düşünmedim. Burası benim konutum, gittiğim her yerde konuk olacağımı biliyorum o nedenle konutumda kalmak istedim” derken, tıpkı okulda öğretmenlik yapan Rabite Elasafc da (41) savaşta kardeşlerini babasını kaybettiğini belirterek, can güvenliklerinden hâlâ telaş ettiklerini anlatıyor.
ENGELLİ ÇOCUKLARIYLA MESKENİNDE
Humus kırsalından 4 yıl evvel Azez’e gelen Hayriye Erhıdır’ın (43) durumu içler acısı. Eşini 6 yıl evvel kaybeden Erhıdır’ın 5 çocuğundan 4’ü engelli. İHH’nın verdiği engelli maaşları ile geçinmeye çalıştığını söyleyen Erhıdır, en fazla bebek bezine gereksinim duyduğunu söylüyor. Savaşta eşini kaybettikten sonra 4 çocuğuyla İdlib’in farklı bölgelerinde yaşama tutunmaya çalışan İlham Hamid Elhasim (32) yeni konutuna taşınanlar ortasında. “Evimde suyum, tuvaletim ve mutfağım var. Çadır çok zordu” diyen Elhasim, “Kışın çocuklarım için daha zordu. En azından artık sıcak bir konutumuz var” dedi.
Briket konutlara yerleştirtilenlerden biri de 4 çocuk annesi Esma Muhammed Ali(48). Eşini hastalıktan kaybettiğini söyleyen Esma Muhammed Ali, “Çadırlarda inançta değildik. Kışın çamurun içinde kalıyorduk. Yıllardır Suriye’nin içinde göç halindeyiz farklı birçok çadır kentte kaldık. Hücumlar epey biz de kaçtık. İnşallah her şey biter de, konutumuza döneriz” dedi.
1400 HANELİK EL EMEL (UMUT) KÖYÜ
Azez’de yapılan değerli projelerden biri de 300 bin metrekare üzerine inşa edilen El Emel (Umut) Köyü. Daha evvel tarım toprağı olarak kullanılan bu yere artık sıfırdan bir köy inşa ediliyor. 1400 briket meskenin yanı sıra, sıhhat merkezi, spor salonu, konferans salonu, çarşısı, toplumsal hizmet binası, rehabilitasyon merkezleri, okul ve cami üzere birçok yapı daha inşa edildi. Köyün yüzde 70’i tamamlanmış durumda. 2+1 ve 3+1 formunda inşa edilen bu konutlara ise etraf çadır kentler yaşayan vatandaşlar yerleştirilecek. Briket mesken imalinin Suriyeli vatandaşlara da iş kapısı olduğunu söyleyen projeden sorumlu inşaat mühendisi ve sorumlu şef Mustafa Onur Batuk, küçük bir kasaba inşa ettiklerini söyledi.
‘SAVAŞ HAYATIMIZDAN ÇOK ŞEY GÖTÜRDÜ’
Yapılan briket meskenlerde öncelik, yetim ailelerine ve engelli çocuğu olan ailelere veriliyor. Yıllar sonra çadırdan konuta geçen o aileler ise başlarını sokacak bir konutları olduğu için memnun. Savaştan evvel ailesiyle İdlib’de yaşadığını söyleyen 3 çocuk annesi Emel Amori Elalo (31), eşini 2013’te havan atağında kaybetmiş. Azez’deki farklı çadır kentlerinde kalan Elalo, biriket konuta yerleştirilmiş. Elalo’nun 3 çocuğu da okula gidiyor. Elalo yeni konutunda olduğu için keyifli: “Bu savaş hayatımızdan çok şey götürdü. Küçük oğlum babasını hiç görmedi. Tanıdıklarımızın her biri diğer yere göç etti. Yıllarca çadırda kaldık ve çok berbattı. Kışın çok soğuk yazın da çok sıcak olurdu. Çadırda can güvenliğimiz yoktu artık en azından kapısını kapacağımız bir meskenimiz var.”
YARIN: Çadır kentlerde yaşayanlar anlatıyor: Savaşın biteceğine dair umudumuz yok
